Is het tijd om jullie achtertuin te transformeren tot een groene oase voor het hele gezin? Een plek die niet alleen kindvriendelijk is, maar ook bijdraagt aan de lokale biodiversiteit? Klinkt als een goed idee, maar hoe maak je een groene, duurzame (speel)tuin waar iedereen blij van wordt? Ga met ons mee op ontdekkingstocht en ontdek hoe je in 11 kleine stapjes een duurzame tuin creëert die bruist van het leven en waar de natuur haar gang kan gaan.
Wat is een duurzame tuin?
De term ‘duurzaamheid’ wordt in veel verschillende contexten gebruikt, maar wat is eigenlijk een ‘duurzame tuin’? Simpel gezegd, dit is een tuin die is ontworpen om de impact op het milieu te minimaliseren en tegelijkertijd de lokale flora en fauna te ondersteunen. Het is een tuin die in harmonie is met de natuur, waarbij wordt gedacht aan waterbesparing, recycling, het gebruik van lokale en duurzame materialen, en het bieden van een habitat voor het plaatselijke dierenleven.
In een duurzame tuin worden planten gekozen die goed gedijen in de lokale omstandigheden, zodat ze minder water en zorg nodig hebben. Daarbij wordt op een natuurlijke manier samengewerkt met het lokale ecosysteem, zodat het een thuis biedt voor insecten en andere dieren. Een duurzame tuin is dus een tuin die werkt met de natuur, en niet ertegenin gaat.
En het mooiste van alles? Zo’n tuin kan zowel mooi als functioneel zijn, en een fantastische plek voor jou en je kinderen om van de natuur te genieten. Maar hoe creëer je nu zo’n duurzame tuin?
Stappenplan naar een duurzame tuin
1. Groen ontwerpen
Begin met een groen doordacht ontwerp en een solide plan. Stap één: denk na over de indeling. Omarm diversiteit en ga voor groen! Dit betekent dat je de bestrating zoveel mogelijk beperkt. Hoe meer ruimte voor beplanting, hoe beter.
Een handige tip die we zelf hebben gebruikt bij het ontwerpen van onze tuin: ga in je ontwerp in eerste instantie uit van 100% beplanting en bedenk vervolgens welke bestrating je écht nodig hebt. Denk bijvoorbeeld aan bestrating voor de tuinpaden en een terras voor de tuintafel of loungeset. Zo reserveer je zoveel mogelijk ruimte voor de planten en bloemen. Hoe groter je tuin is, hoe meer vierkante meters je op deze manier vrijhoudt voor de natuur.
2. Kies voor duurzame materialen
Probeer bij het ontwerpen van je tuin zoveel mogelijk uit te gaan van de huidige situatie. Het is de moeite waard om je huidige tuin goed onder de loep te nemen voordat je veranderingen aanbrengt. Welke elementen kun je hergebruiken of een nieuwe bestemming geven? Die oude tegels, kunnen die wellicht dienen als unieke rand om je bloembed? Of kun je van de oude schutting een groene pergola of een nieuw insectenhotel maken? En een oude pallet kun je eenvoudig omtoveren tot een mooie verticale tuin. Denk ook zoveel mogelijk circulair. Kun je er later ook weer uithalen wat je er nu instopt?
Tweedehands tuinmaterialen
En als er in jouw eigen tuin niets meer te recyclen valt, zijn er nog genoeg andere tuinmaterialen in omloop die nog prima een paar rondes mee kunnen. Bij de aanleg van je duurzame tuin kun je namelijk volop gebruikmaken van tweedehands tuinmaterialen. Van bestrating tot tuinmeubilair, er is een wereld van mogelijkheden als je creatief bent en je ogen openhoudt.
Op zoek naar unieke oude stenen voor je tuinpad? Kijk dan eens rond bij sloopprojecten, handelaren in sierbestrating of op online marktplaatsen. En waarom zou je geen oud hout hergebruiken om prachtige tuinmeubels of plantenbakken te maken? Niet alleen geef je deze materialen een nieuw leven, maar je voegt ook karakter en persoonlijkheid toe aan je groene oase!
Let op keurmerken
Ga je toch nieuwe materialen aanschaffen voor je tuin? Kies dan voor materialen en producten die het milieu zo min mogelijk belasten en tegelijkertijd een prachtige en sfeervolle omgeving creëren. Denk bijvoorbeeld aan duurzame tuinmeubelen gemaakt van gerecycled plastic, bamboe of FSC-gecertificeerd hout. Let er op dat de producten het NL Green Label keurmerk hebben. Deze producten zijn op een duurzame manier geproduceerd en helpen je om van je tuin een verantwoord paradijsje te maken.
3. Ga voor inheemse planten, bomen en bloemen
Inheemse planten, bomen en bloemen zijn de lokale helden die van nature voorkomen in onze eigen omgeving. Ze zijn perfect aangepast aan het plaatselijke klimaat en bodem. Ze bieden daardoor een belangrijke voedselbron en leefomgeving voor inheemse insecten en dieren.
Door een variëteit aan inheemse planten en bloemen in je tuin te introduceren, creëer je een ware hotspot voor vlinders, bijen en andere nuttige insecten. Het is niet alleen een fantastisch gezicht om je tuin tot leven te zien komen, maar het geeft je kinderen ook de mogelijkheid om de natuur van dichtbij te beleven en ervan te leren.
4. Maak een resort voor insecten
Nu je met alle inheemse planten en bloemen een paradijsje hebt gemaakt voor bijen, vlinders en andere insecten, wil je natuurlijk het liefst dat ze ook blijven overnachten. Maak daarom van jullie tuin een luxe resort voor insecten door samen met je kinderen een insectenhotel te bouwen. Het is een leuke, leerzame activiteit en je helpt de natuur een handje!
5. Fluitend en zingend wakker worden
Naast een luxe resort voor allerlei insecten, is het fantastisch om vogels in je tuin te ontvangen. Wie wilt er nou niet wakker worden met fluitende en zingende vogeltjes op de achtergrond? Maak je tuin daarom extra aantrekkelijk door een vogelhuisje en voederbak op te hangen, en te kiezen voor planten en bomen met besjes waar de vogeltjes van kunnen smullen.
Het is een erg leuke DIY-activiteit om samen met je kinderen een vogelhuisje te bouwen, maar je kunt natuurlijk ook een vogelhuis kopen. Samen met je kinderen vogels spotten is een heerlijke manier om van de natuur te genieten. Voor beginnende vogelaars zijn er ook leuke boekjes om de vogels te herkennen, zoals de Vogelgids voor kids of De slimste vogelgids Junior.
6. Houdt het water vast
In een tijd waarin warme en droge zomers steeds vaker voorkomen in Nederland, is het belangrijk om bewust om te gaan met water in de tuin. Een slimme en duurzame oplossing is het gebruik van een duurzame regenton. Door regenwater op te vangen en te bewaren, creëer je een kostbare waterbron voor je planten tijdens droge periodes. Bovendien bespaar je zo ook nog eens op de waterrekening. Leer je kinderen over het belang van waterbesparing door samen de planten te wateren met dit opgevangen regenwater.
7. Composteren kun je leren
Heb je wel eens gehoord van het zwarte goud? Nee, het zijn geen diamanten of olie, het is compost! Door keuken- en tuinafval te composteren, kunnen we onze tuinen voeden en het afval verminderen. Plus, het is ook nog eens een superleuke wetenschappelijke activiteit voor de kinderen. Ingewikkeld? Nee hoor, composteren kun je leren!
8. Groenten en fruit uit eigen (moes)tuin
Geniet samen van het plezier en de smaak van groenten en fruit uit eigen tuin (zonder bestrijdingsmiddelen!). Kinderen vinden het fantastisch om te ontdekken hoe groenten en fruit groeien en waar ons voedsel vandaan komt. Samen zaaien, verzorgen en oogsten zorgt voor waardevolle leermomenten. Het is een geweldige manier om ze te betrekken bij gezonde voeding en hen bewust te maken van de waarde van vers, lokaal en duurzaam voedsel.
Laat ze verschillende soorten groenten en fruit kiezen die ze graag willen verbouwen en geef ze de verantwoordelijkheid om voor hun plantjes te zorgen. Ze kunnen hun eigen plantjes zien groeien van zaadje tot volwassen plant en zullen ontzettend trots en voldaan zijn wanneer ze hun eigen geplukte groenten en fruit kunnen proeven.
Dit is dus een duurzame les voor het leven. Bovendien is dit ook nog eens goed voor je portemonnee. Het is niet zo duur om de moestuinzaden te kopen en je krijgt er veel resultaat voor terug.
9. Duurzame tuinverlichting
Geef je tuin een sfeervolle gloed met duurzame tuinverlichting die niet alleen je buitenruimte verlicht, maar ook energie bespaart. Kies voor LED-verlichting of voor tuinverlichting op zonne-energie. Deze lampen laden zichzelf op met behulp van zonlicht en hebben geen elektrische aansluiting nodig. Hierdoor zijn ze niet alleen energiezuinig, maar ook draadloos en eenvoudig te installeren. Bovendien schakelen ze automatisch in bij zonsondergang en weer uit bij zonsopgang, wat zorgt voor een handige en efficiënte verlichtingsoplossing.
Naast de keuze voor duurzame lampen, is het ook belangrijk om te letten op de verlichtingssterkte en -richting. Kies voor tuinverlichting met een lage lichtvervuiling, zodat je de nachtelijke omgeving respecteert en de sterrenhemel kunt bewonderen. Richt de verlichting op specifieke elementen in je tuin, zoals een mooie boom of een tuinornament, om accenten te leggen en de sfeer te versterken.
Lees ook: 11 eenvoudige manieren om energie te besparen als gezin met jonge kinderen
10. Maak van jouw tuin een natuurlijk speelparadijs
Laat de kinderen hun energie kwijtraken en plezier hebben met een scala aan leuk en duurzaam buitenspeelgoed. Denk bijvoorbeeld aan een houten zandbak van FSC-gecertificeerd hout met bijbehorende duurzame schepjes en zandbakspeeltjes, waar kinderen naar hartenlust kunnen graven en bouwen. Of wat dacht je van een houten speelhuisje, glijbaan, trampoline, loopfietsje, of bamboe bouwblokken waarmee ze hun eigen fort of speelhuis kunnen creëren?
Klein buitenspeelgoed
Naast al dat grote (en vaak prijzige) buitenspeelgoed, zijn er ook genoeg leuke opties die je na het spelen weer gemakkelijk kunt opbergen. Wat dacht je bijvoorbeeld van een potje bowlen, Kubb, jeu de boules of ringgooien? Of ga samen met je kindje op avontuurlijke speurtochten naar insecten en beestjes met behulp van een loep. Het plezier is gegarandeerd en je hebt geen grote opbergruimte nodig. Geniet van de eenvoud en creëer onvergetelijke momenten met duurzaam buitenspeelgoed!
DIY buitenspeelgoed
Hoe leuk is het om zelf buitenspeelgoed te maken? Met een beetje creativiteit en wat simpele materialen kun je de meest fantastische speelobjecten creëren. Denk aan een zelfgemaakte waterbaan van oude buizen en flessen, een stoere boomhut van oude pallets, of een kleurrijk springtouw van oude lakens. Of wat dacht je van het maken van een vlieger van een oud stuk stof en wat bamboestokken? Of het knutselen van een doolhof van kartonnen dozen waar je kinderen doorheen kunnen kruipen? Ook het bouwen van een zelfgemaakte mini-glijbaan met een stuk hout en een oude ladder is een mooi DIY-project. Een ander leuk idee is het bouwen van een hut of tent met oude lakens, kussens en stoelen, waarin ze hun eigen speelwereld kunnen creëren.
Lees ook: Gi-ga-groen: 11 tips om kinderen buiten te laten spelen in de natuur!
11. Duurzaam onderhoud van de tuin
Duurzame tuinen hebben ook liefde en zorg nodig. Maar maak je geen zorgen, het is een stuk makkelijker dan je denkt! Vooral als het hele gezin meehelpt. Zorg er alleen voor dat je geen chemische pesticiden of herbiciden gebruikt. Deze kunnen schadelijk zijn voor de natuur en je kinderen.
Kies in plaats daarvan voor natuurlijke oplossingen zoals lieveheersbeestjes om bladluizen te bestrijden.En vergeet niet om je tuin in de verschillende seizoenen wat extra liefde te geven. Zo hebben vogels in de winter bijvoorbeeld extra voedsel nodig en hebben planten in de hete zomer meer water nodig.
Zet kleine groene stapjes naar een duurzame tuin
Zo zie je maar, het creëren van een duurzame tuin is een mooi project voor het hele gezin. Het biedt jullie de kans om samen te werken, te leren en te genieten van de natuur. En het allerbelangrijkste? Het laat jullie in kleine 11 groene stapjes bijdragen aan een betere toekomst voor onze kinderen.Dus stroop je mouwen op, zet je tuinlaarzen klaar en maak samen die duurzame tuin waar jullie allemaal van dromen!
Foto’s: Allan Mas – Pexels | Bas Linders – Pexels
